Slim gebouwmanagement maakt van het ziekenhuis een optimale plek voor zorgmedewerker en patiënt

Mede vanwege de vergrijzing wordt de vraag naar zorg al jaren groter. De zorgsector gaat echter in toenemende mate gebukt onder personeelskrapte. Naar inschatting van de Wereldgezondheidsorganisatie loopt het tekort aan gekwalificeerde zorgmedewerkers de komende tien jaar wereldwijd op tot 18 miljoen. Als gevolg van de coronapandemie is de werkdruk in de zorg verder verhoogd. Veel zorgmedewerkers geven aan zich overbelast te voelen en minder te willen gaan werken of zelfs helemaal te willen stoppen. Meer (financiële) waardering en extra collega’s zijn volgens sectorvertegenwoordigers hard nodig om het tij te keren.

Technologie vormt een deel van de oplossing om de werkdruk te verlagen en tegelijkertijd de zorgkosten in de hand te houden.  De digitalisering in de zorg is door corona in een stroomversnelling gekomen. Er komen nieuwe mogelijkheden bij om patiënten op afstand te monitoren en behandelen (e-health). Daarnaast zijn zorgaanbieders, waaronder ziekenhuizen, meer gaan samenwerken. Om hun gezamenlijke capaciteit maximaal te kunnen inzetten, moeten zij snel en eenvoudig gegevens kunnen uitwisselen. De integratie van IT-systemen speelt hierin een sleutelrol. Het creëren van ‘digitale zorgnetwerken’ in combinatie met big data en kunstmatige intelligentie kan ook de transparantie vergroten door bijvoorbeeld de coronarisico’s voor specifieke regio’s en doelgroepen in kaart te brengen. Voorspellende dashboards kunnen worden ingezet om de zorgcapaciteit af te stemmen op de vraag.

Naar verwachting zal ook de komende tijd een groot deel van de IC-capaciteit nodig zijn voor coronapatiënten. Verder is door de COVID19-crisis een stuwmeer aan uitgestelde behandelingen ontstaan. Het wordt dan ook steeds belangrijker om voldoende ziekenhuiscapaciteit te hebben voor complexe zorg. Naast een verschuiving van minder dringende zorg naar andere instellingen of de thuissituatie kan technologie in ziekenhuizen taken overnemen die niet noodzakelijkerwijs door mensen moeten worden uitgevoerd. Zo helpen intelligente robots bij de desinfectie van grote oppervlakten. “Verdere digitalisering van ziekenhuizen biedt ook kansen om de doorstroming van patiënten, personeel, materieel en bezoekers te verbeteren”, zegt Arwin Kippers, Segment Lead Healthcare bij Siemens.

Binnen een ‘smart hospital’ worden patiënten, bezoekers en zorgpersoneel maximaal ondersteund door technologie. Met IoT-sensoren, zoals bijvoorbeeld van Siemens, kan men per ruimte de temperatuur, luchtvochtigheid, verlichting en ventilatie regelen. Patiënten kunnen dit desgewenst zelf doen via de smartphone of een door het ziekenhuis geleverd apparaat. Uit onderzoek blijkt dat deze autonomie bijdraagt aan stressafbouw en een sneller herstel. IoT-sensoren kunnen ook worden ingezet om assets te traceren. Verplegers zijn per shift gemiddeld één uur kwijt aan het zoeken naar mobiele medische apparatuur zoals infuuspompen. De benuttingsgraad van dergelijke apparaten bedraagt vaak minder dan 40%. Hierdoor kopen of huren ziekenhuizen vaak te veel apparatuur, wat de (onderhouds-)kosten in de hoogte drijft. Kippers: “Het traceren van assets verhoogt daarmee direct zorgefficiëntie. Door het visualiseren van de data zien zorgmedewerkers op de smartphone in één oogopslag waar ze mobiele zorgapparatuur kunnen vinden. Minder lang zoeken betekent dat ze meer tijd kunnen besteden aan de patiënten.”

Met IoT-sensoren kunnen ziekenhuizen ook gebouwgebruikers traceren, wat inzicht verschaft in het ruimtegebruik. Zo kan men op heat maps monitoren waar de grootste drukte heerst. Kippers: “Op basis hiervan kunnen maatregelen worden genomen om de social distancing te borgen, desinfectie en reiniging te verbeteren en slimmer om te gaan met ruimte. Grote drukte op bepaalde plekken kan worden vermeden, terwijl onderbenutte ruimtes een nieuwe functie kunnen krijgen. Dit laatste houdt ziekenhuizen flexibel zodat ze zonder grote kosten kunnen inspelen op gewijzigde omstandigheden. Bijvoorbeeld het feit dat ze meer separate ruimte nodig hebben voor coronapatiënten. Wij zien nog vaak dat ziekenhuizen willen uitbreiden, terwijl ze onvoldoende inzicht hebben in hun actuele ruimtegebruik. Hierdoor laten ze kansen liggen om meer te halen uit de bestaande gebouwinfrastructuur.”

Sinds corona is efficiënt ruimtegebruik ook meer dan ooit een gezondheidsvraagstuk geworden. Met haar IoT-oplossing bevordert Siemens een vlotte, veilige doorstroming van gebouwgebruikers. Jeanet Smit, accountmanager Healthcare: “Ook ziekenhuizen werken tegenwoordig versterkt met time slots. Onze technologie voorkomt overvolle wachtruimten. Patiënten en bezoekers checken thuis via de smartphone in, worden door de app naar een vrije parkeerplek geleid en vervolgens naar de juiste locatie in het ziekenhuis. Ze komen precies op tijd aan en het zorgpersoneel weet altijd waar de patiënt zich bevindt.”

Welke ruimte is vrij en al gereinigd? Waar vind ik een infuuspomp? Visualisatie van de data die IoT-systemen verzamelen, maken het voor zorgpersoneel eenvoudiger hun taken uit te voeren en helpt gebouwbeheerders en facility managers gefundeerde keuzes te maken. Siemens is deze technologie in diverse Europese ziekenhuizen aan het implementeren. Het concern heeft een tool ontwikkeld om de Return on Investment (RoI) te berekenen en besparingen inzichtelijk te maken doordat men assets beter vindt, minder energie verbruikt, operationele processen verbetert en de beschikbare ruimte optimaal en veilig, volgens de richtlijnen, benut.

Smit: “Daarbij is het altijd onze insteek dat technologie ten dienste van de mens staat. Juist in ziekenhuizen draait alles om menselijk welzijn. Welke behoeften hebben zorgmedewerkers en patiënten? Gebouwtechnologie heeft de afgelopen jaren een enorme vlucht genomen. Met behulp van big data en kunstmatige intelligentie gaan gebouwen als het ware deel uitmaken van het zorgteam. Ze worden zelflerende entiteiten die zelfstandig inspelen op veranderende behoeften. En daarmee een plek waar patiënten optimaal kunnen herstellen en zorgmedewerkers meer tijd kunnen besteden aan hun kerntaak en passie: de zorg voor de patiënt. Uiteindelijk zal een ziekenhuis aantrekkelijk moeten zijn om goed personeel aan te trekken en aan zich te binden. Artsen en verpleegkundigen zijn met maatschappelijk relevante taken bezig. We hebben ze hard nodig, dus laten we ze ondersteunen.”

Lees hier meer over de digitale oplossingen voor ziekenhuizen en download hier de whitepaper over Smart Hospitals