Klimaatverandering, maar zeker ook de coronapandemie, zijn een stuwende kracht achter deze ontwikkeling. Een goede luchtkwaliteit is belangrijk voor onze gezondheid. Niet alleen buiten, maar ook in gebouwen. We brengen immers  90 procent van onze tijd binnen door. De afgelopen jaren draaide gebouwautomatisering voornamelijk om energie-efficiëntie. Inmiddels weten we dat veel mensen hoofdpijn krijgen in extreem geïsoleerde huizen zonder goede ventilatie. Net zoals veel mensen ’s nachts niet kunnen slapen als er geen venster openstaat. Sander van Slooten, sales manager HVAC bij Siemens: “De moderne paradox: hoe energie-efficiënter een gebouw, hoe minder goed het is voor onze gezondheid. Vanaf een CO2-gehalte van 1.000 ppm kunnen mensen niet meer goed leren. In een kleine ruimte zit je met vier mensen binnen een kwartier op dat niveau.” 

Meteen bij het begin van de coronapandemie stelde Siemens een werkgroep samen met productmanagers, R&D- en andere specialisten. Het doel: kijken hoe Siemens-technologie de verspreiding van het virus in gebouwen kan tegengaan. CO2- en fijnstofsensoren bestonden al voor corona, maar de belangstelling hiervoor was niet groot. Inmiddels verschijnen dagelijks honderden wetenschappelijke studies over de impact van de luchtkwaliteit op onze gezondheid. Engin Caglar, global marketing manager HVAC Sensors: “Volwassenen ademen per minuut zo’n acht liter lucht uit. In een kleine ruimte kunnen virussen zich ontzettend snel verspreiden. Als je dicht bij elkaar zit, heb je eigenlijk geen schijn van kans om jezelf te beschermen. Maar in ziekenhuizen heeft een groot deel van het verplegend personeel geen corona gekregen. Daar wordt dan ook van oudsher goed geventileerd. Een beetje frisse lucht is zó belangrijk. Het verlaagt de concentratie van virussen en zorgt voor temperatuurs- en luchtvochtigheidsomstandigheden waaronder virussen niet lang kunnen overleven.”

Kortom: een CO2-meter plaatsen en regelmatig de vensters openen? Volgens Caglar is dit absoluut raadzaam. Maar het lost in veel gevallen het probleem niet op. “Het effect is van korte duur. Het gaat een kwartier goed, maar na 25 minuten neemt de luchtkwaliteit alweer af.” Sander van Slooten: “De school van mijn kinderen heeft een goede ventilatie-oplossing. Er komen vrijwel geen coronabesmettingen voor. Dit soort oplossingen zijn door de technologische ontwikkelingen zeer betaalbaar geworden. Ik verwacht dat zaken zoals een CO2-sensor in ruimten snel standaard zullen worden. We gaan toe naar human centric automation van gebouwen, waarin de mens centraal staat. Een paradigmashift.”

En bovendien een shift waarmee gezondheid, kosten- en energie-efficiënte hand in hand gaan. Investeren in technologie voor een gezond binnenklimaat levert ook economische voordelen op. Caglar: “De helft van het ziekteverzuim wordt veroorzaakt door een slechte luchtkwaliteit. Volgens Harvard University kost een te hoog CO2-gehalte in een binnenruimte organisaties zo’n 6.500 dollar per persoon per jaar. De grootste kosten binnen gebouwen zijn dan ook de salarissen. Als je de arbeidsproductiviteit met 10 procent kunt verbeteren, is de investering in een ventilatieoplossing snel terugverdiend.” Van Slooten: “Het wordt een totaalconcept. Mensen hebben licht en verse lucht nodig. Als je dat goed regelt, kun je óók energie besparen. In ruimten waar geen mensen zijn, hoeft het licht niet te branden. Je kunt het via bewegingsmelders automatisch uitschakelen. Bij human centric automation hoef je niet te kiezen voor het ene of het andere. Dat gaan we steeds beter begrijpen. Vroeger waren algoritmen op energie-efficiëntie geschreven. Tegenwoordig kijken ze naar hoe de natuur dingen regelt. Ze bootsen bijvoorbeeld het zonlicht na. Wij regelen een gebouw naar het voorbeeld van de natuur. Hierdoor kan het reageren op zijn omgeving en constant de beste strategie zoeken om mensen blij te maken.”

Siemens heeft een compleet portfolio om de luchtkwaliteit in gebouwen te controleren en te verbeteren - van kleine schooltjes tot grote winkelcentra. Caglar: “Met een simpele sensor kunnen we het gebouwgebruik een tijdje volgen en een kostenefficiënte oplossing op maat maken.” Van Slooten: “Er is altijd wel iets wat je kunt doen. Begin bijvoorbeeld met een meter. Als je kunt meten, kun je gaan controleren. Elk stapje helpt. We bieden tegenwoordig in één apparaat de functionaliteit waarvoor je vroeger 10 apparaten nodig had. Een sensor is niet alleen een sensor, maar er zitten ook een thermostaat en controller in. Dit alles tegen een fractie van de voormalige kosten. Door digitalisatie bereik je met één product meer dan vroeger met een heel systeem.” Caglar: “Het zijn multi-devices geworden, net als de smartphone. Aangezien er een chip inzit, kunnen deze apparaten ook leren. Ze maken het gebouw steeds slimmer, waarbij de mens centraal staat. Wij verwachten dat dit, net als bij de energie-labels, ook zal leiden tot één internationaal erkende standaard voor luchtkwaliteit.”